Son derece basit bir logonun ve sloganın kullanılması, hedef kitlenin ve genel olarak kamuoyunun dikkatini çekmiştir.
Bilgilendirme
Türkiye’de ilköğretim çağında olupta okula gitmeyen kabaca 1 milyon çocuk vardır. İlköğretim düzeyinde okullulaşmada cinsiyetler arasındaki fark %7’dir. Başka bir deyişle, ilköğretim çağında olup da okula gitmeyen kız çocuk sayısı aynı durumdaki erkek çocuk sayısından 600,000 daha fazladır.
Kız Çocuklarının Okullulaşmasına Destek Kampanyası ya da Haydi Kızlar Okula! kızların okula gitmesini engelleyen karmaşık ekonomik ve toplumsal etmenler dizisini ele almaktadır. Kampanya, 2003 yılı Haziran ayında Van ilinde Carol Bellamy ve Milli Eğitim Bakanı Dr. Hüseyin Çelik tarafından başlatılmıştır.
Haydi Kızlar Okula! kampanyasının amacı, okullaşma düzeyinin en düşük olduğu 53 ilde kaliteli eğitim imkanı sağlayarak ilköğretim düzeyi okullaşmadaki cinsiyet açığını 2005 yılı sonuna kadar kapatmaktır.
Kız Çocuklarının Eğitiminin Önündeki Engeller
Okul ve derslik yetersizliği;
Okulların genellikle yerleşim yerlerinden uzak olması ve birçok ailenin özellikle kız çocuklarının bu kadar yol gitmesini istememeleri;
Ailelerin, çocuklarını, fiziksel koşulları elverişsiz, örneğin tuvaletsiz, su şebekesi olmayan okullara göndermek istememeleri;
Birçok ailenin ekonomik güçlük içinde olması;
Ailelerin yetişkin erkekleri ve erkek çocukları kadınlara ve kızlara göre önde tutan geleneksel önyargıları;
Çocukları evde çalıştırarak aile gelirine ek katkı sağlama eğilimi;
Birçok ailenin kızlarının bir an önce evlenmesini eğitimden daha önemli sayması;
Kırsal bölgelerde kadın rol modellerinin nadiren görülmesi ya da hiç olmaması;
Orta öğrenim imkanlarının sınırlı olmasının ilköğretime yönelik ilgiyi azaltması.
İlk Adımlar
Kampanya ilk yılında kız çocukların okullulaşma oranlarının en düşük olduğu 10 güneydoğu ilinde yoğunlaşmıştır. 2004 yılında ise bunlara 23 yeni il daha eklenmiştir.
Türkiye’de eğitimin genel durumunu toplumsal cinsiyet açısından ele alan bir araştırma başlatılmış ve 2003 yılı baharında tamamlanmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ve UNICEF arasında 2005 yılına kadar eğitimde cinsiyet eşitliğine ulaşmasını karara bağlayan bir protokol imzalanmıştır.
Amaç ve hedefleri net olarak belirlemek amacıyla 2003 yılı Haziran ayında bir paydaşlar toplantısı yapılmıştır.
MEB bir Kampanya Koordinasyon Merkezi oluşturmuştur.Proje illerinde il komiteleri oluşturulmuştur.
UNICEF Temsilcisi ve MEB yetkilileri gelişmeleri izlemek ve kampanyaya sahada ivme kazandırmak amacıyla 2003 yılında bütün proje illerini ziyaret etmişlerdir.
Kampanyanın il düzeyinde uygulamalarına yardımcı olmak amacıyla UNICEF’e üç yeni saha görevlisi katılmıştır.
Kampanyanın ilk yılında fazladan 40,000 kız çocuğun okula kaydolması çalışmanın başarısı için atılan önemli bir adım olmuştur.
Sektörler Arası İşbirliği
Kampanyanın başarılı olabilmesinde sektörler arası işbirliği kilit öneme sahiptir. MEB, İçişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı (SB), Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşar Yardımcıları ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK), Diyanet İşleri Başkanlığı ve UNICEF yetkililerinden oluşan bir Yürütme Kurulunun oluşturulması konuya verilen önemin bir kanıtı olmuştur.
Birleşmiş Milletler Ülke Ekibi, kız çocukların eğitiminin, Birleşmiş Milletler Kız Çocuklarının Eğitimi Girişimi’nin (UNGEI) Türkiye’deki önceliği olmasını kabul etmiştir.
Uygulayıcılar için görsel malzeme, afiş, broşür, rozet ve video gibi tanıtım materyalleri hazırlanmıştır.
Yazılı, görsel ve elektronik medya Haydi Kızlar Okula! kampanyası için ülke ölçeğinde ve yerel düzeyde harekete geçirilmiş, böylece kamuoyunun duyarlılaştırılması yolunda çok önemli adımlar atılmıştır.
Ünlüler ve toplumca tanınmış kişilerle TV spotları hazırlanmıştır. Bu spotlarda Milli Eğitim Bakanı, Diyanet İşleri Başkanı ve Başbakan bizzat yer almışlardır. Bu da, en üst düzey karar vericilerin kampanya hedeflerine yönelik kararlılıklarının bir göstergesi olmuştur.
Haydi Kızlar Okula! 2003 yılında ilk on ilde başlamış, 2004 ’te yirmi üç, 2005 ’te yirmi ve 2006 yılında yirmi sekiz il eklenerek yurt çapında uygulanmaktadır.
2004 Yılının Strateji ve Yaklaşımları
2004 yılının hedefi, 300,000 kız çocuğunun daha okula kaydolması ve devam etmesidir. UNICEF ve MEB yetkilileri kampanyadaki gelişmeleri sahada izlemeye devam edeceklerdir. Okul ve derslik sayısının artırılması, ilgili tüm kişi ve kuruluşların en önemli görevidir.
Okula gitmeyen kız çocuk sayısının en yüksek olduğu illere özel önem verilecektir. Buna göre öncelikli iller, İstanbul (75.000), Diyarbakır (45.000), Şanlıurfa (40.000) ve Van’dır (40,000).*
Kampanyaya destek veren Başbakan’ın eşi Sn. Emine Erdoğan ikinci evreyi Nisan ayında başlatmıştır.
MEB 2003’ten sonra, 2004-2005 ders yılı için de bütün öğrencilere ücretsiz ders kitabı dağıtmıştır.
İçişleri Bakanı Vali ve Kaymakamlardan kampanyaya özel destek istemiştir.
Haziran ayında, 33 ilin valileri ve milli eğitim müdürleri Ankara’da bir araya gelerek kampanyayı destekleyen bir bildirge yayınlanmış ve kampanyanın başarısı için ellerinden gelen her çabayı göstereceklerine söz vermişlerdir.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan kamuoyuna hitaben yaptığı birçok konuşmada kampanyanın önemini vurgulamıştır.
Halen gönüllülerin, öğretmenlerin ve kampanyanın ön saflarında görev yapanların eğitimi illerde yapılmaktadır. Yeni okul yılının başlamasından hemen önce ev ev dolaşılarak yoğun bir çalışma başlatılmıştır.
Başbakan ve eşi, yeni okul yılının başında Milli Eğitim Bakanı ile birlikte Şanlıurfa’yı ziyaret ederek kız çocukların eğitimi konusuna verdiği desteği bir kez daha gösterecektir.
MEB ve UNICEF temsilcileri kampanya çalışmalarını yerinde gözlemlemek amacıyla Ağustos ayında başlayan Kampanya İl Ziyaretlerine Eylül ayında da devam etmektedirler.
MEB eğitime yatırım yapan özel kişilere ve şirketlere %100 vergi muafiyeti getirmiştir.
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu (SYDTF), çocuklarını okula gönderen yoksul aileler için Şartlı Nakit Transferi sistemi uygulamaktadır. Aileler kız çocukların okula gönderilmesi durumunda %20 daha fazla yardım almaktadır.
UNICEF’in Türkçe ve İngilizce olarak yayınlanan üç aylık bülteni ‘Evet Deyin’ Haydi Kızlar Okula! Kampanyası ile ilgili gelişmeleri düzenli olarak aktarmaktadır. Bültenin iki sayısı bütünüyle kampanyaya ayrılmıştır.
Kaynak Yaratma
Birçok ailenin kız çocuklarını okula göndermedeki isteksizliği ekonomik güçlüklerden kaynaklandığından, maddi yardımlar büyük önem taşımaktadır. Mevcut eğitim kurumlarının iyileştirilmesi ya da yeni okullar yapılması iller için önemli bir mali yük oluşturmaktadır. Özel sektörden gelen doğrudan maddi yardım ya da ayni katkı biçimindeki destekler arasında şunlar yer almaktadır:
Coca-Cola 250,000 dolar değerinde nakit katkısı sağlamıştır.
İbrahim Etem Ulagay ilaç fabrikası yaklaşık 100.000 dolar değerinde eğitim ve iletişim materyali bastırıp dağıtmıştır.
Prof. Dr. İhsan Doğramacı kişisel olarak 125,000 dolarlık yardımda bulunmuştur.
Ülke genelinde yayın yapan ATV kampanya ile ilgili TV spotu geliştirmiş ve yoğun izleme kuşaklarında haberler yayınlamıştır.
UNICEF kampanya desteği olarak ek 420,000 dolar tahsis etmiştir ve özel sektörden finansal destek arayışlarını sürdürecektir. Gama AŞ 300,000 dolar tutarında yeni bir yardım sözü vermiştir ve bu kaynağın prefabrike konutların geçici okullara dönüştürülmesinde kullanılması planlanmaktadır.
Sonraki Adımlar
Toplum seferberliği kapsamında illerde öğretmenlerin, okul danışmanlarının, ebelerin, hemşirelerin, memurların, imamların, muhtarların (toplum önderleri) ve gönüllülerin çalışmaları sürecek, bu kişiler aracılığıyla okula gitmeyen kızlar belirlenecek ve aileleriyle görüşmelere devam edilecektir.
Aileler Şartlı Nakit Transferi biçiminde yapılacak yardımlardan haberdar edilecek; STK’lar, gönüllüler, kamu personeli ve kampanyayı destekleyenler ilgili formların doldurulmasında ailelere yardımcı olacaklardır.
UNICEF, deprem bölgelerinde bulunan prefabrike konutların, derslik açığına kısa dönemli çözüm olarak kullanılmasını desteklemek üzere kaynak arayışlarını sürdüreceklerdir.
Kamuoyunun duyarlılaştırılması için kampanyanın başarılarını anlatan radyo skeçleri ve kısa filmler yayınlanacaktır.
Yine kamuoyunu bilinçlendirmek için medyadan temsilciler saha gezilerine davet edilecek ve güncelleştirilmiş bilgiler düzenli olarak aktarılacaktır.
Yardımlar için belli başlı televizyon kanallarının katkısıyla kaynak yaratma çalışmaları yapılacaktır. * Bu sayılar APK 2003-2004 öğretim yılı sayısal verilerinden alınmış olup ilköğretimde kız ve erkek öğrenci kayıt sayıları arasındaki farktır.
Bu projenin en son güncellemesini pdf formatında indirebilirsiniz. [PDF 403KB]
Eğitimin Toplumsal Cinsiyet Açısından İncelenmesi, Türkiye 2003 bu ülkede kız çocuklarının eğitimini etkileyen değişik unsurları analiz etmektedir. ‘Geleceğe Sahip Çıkmak’ -- bu dökümanın koordinatörlüğünü yapan, Dr Nur Otaran ile söyleşi, üç aylık UNICEF Türkiye bülteni, Evet Deyin, Yaz 2003 sayısında yer almaktadır.
Bilgilendirme
Türkiye’de ilköğretim çağında olupta okula gitmeyen kabaca 1 milyon çocuk vardır. İlköğretim düzeyinde okullulaşmada cinsiyetler arasındaki fark %7’dir. Başka bir deyişle, ilköğretim çağında olup da okula gitmeyen kız çocuk sayısı aynı durumdaki erkek çocuk sayısından 600,000 daha fazladır.
Kız Çocuklarının Okullulaşmasına Destek Kampanyası ya da Haydi Kızlar Okula! kızların okula gitmesini engelleyen karmaşık ekonomik ve toplumsal etmenler dizisini ele almaktadır. Kampanya, 2003 yılı Haziran ayında Van ilinde Carol Bellamy ve Milli Eğitim Bakanı Dr. Hüseyin Çelik tarafından başlatılmıştır.
Haydi Kızlar Okula! kampanyasının amacı, okullaşma düzeyinin en düşük olduğu 53 ilde kaliteli eğitim imkanı sağlayarak ilköğretim düzeyi okullaşmadaki cinsiyet açığını 2005 yılı sonuna kadar kapatmaktır.
Kız Çocuklarının Eğitiminin Önündeki Engeller
Okul ve derslik yetersizliği;
Okulların genellikle yerleşim yerlerinden uzak olması ve birçok ailenin özellikle kız çocuklarının bu kadar yol gitmesini istememeleri;
Ailelerin, çocuklarını, fiziksel koşulları elverişsiz, örneğin tuvaletsiz, su şebekesi olmayan okullara göndermek istememeleri;
Birçok ailenin ekonomik güçlük içinde olması;
Ailelerin yetişkin erkekleri ve erkek çocukları kadınlara ve kızlara göre önde tutan geleneksel önyargıları;
Çocukları evde çalıştırarak aile gelirine ek katkı sağlama eğilimi;
Birçok ailenin kızlarının bir an önce evlenmesini eğitimden daha önemli sayması;
Kırsal bölgelerde kadın rol modellerinin nadiren görülmesi ya da hiç olmaması;
Orta öğrenim imkanlarının sınırlı olmasının ilköğretime yönelik ilgiyi azaltması.
İlk Adımlar
Kampanya ilk yılında kız çocukların okullulaşma oranlarının en düşük olduğu 10 güneydoğu ilinde yoğunlaşmıştır. 2004 yılında ise bunlara 23 yeni il daha eklenmiştir.
Türkiye’de eğitimin genel durumunu toplumsal cinsiyet açısından ele alan bir araştırma başlatılmış ve 2003 yılı baharında tamamlanmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ve UNICEF arasında 2005 yılına kadar eğitimde cinsiyet eşitliğine ulaşmasını karara bağlayan bir protokol imzalanmıştır.
Amaç ve hedefleri net olarak belirlemek amacıyla 2003 yılı Haziran ayında bir paydaşlar toplantısı yapılmıştır.
MEB bir Kampanya Koordinasyon Merkezi oluşturmuştur.Proje illerinde il komiteleri oluşturulmuştur.
UNICEF Temsilcisi ve MEB yetkilileri gelişmeleri izlemek ve kampanyaya sahada ivme kazandırmak amacıyla 2003 yılında bütün proje illerini ziyaret etmişlerdir.
Kampanyanın il düzeyinde uygulamalarına yardımcı olmak amacıyla UNICEF’e üç yeni saha görevlisi katılmıştır.
Kampanyanın ilk yılında fazladan 40,000 kız çocuğun okula kaydolması çalışmanın başarısı için atılan önemli bir adım olmuştur.
Sektörler Arası İşbirliği
Kampanyanın başarılı olabilmesinde sektörler arası işbirliği kilit öneme sahiptir. MEB, İçişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı (SB), Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşar Yardımcıları ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK), Diyanet İşleri Başkanlığı ve UNICEF yetkililerinden oluşan bir Yürütme Kurulunun oluşturulması konuya verilen önemin bir kanıtı olmuştur.
Birleşmiş Milletler Ülke Ekibi, kız çocukların eğitiminin, Birleşmiş Milletler Kız Çocuklarının Eğitimi Girişimi’nin (UNGEI) Türkiye’deki önceliği olmasını kabul etmiştir.
Uygulayıcılar için görsel malzeme, afiş, broşür, rozet ve video gibi tanıtım materyalleri hazırlanmıştır.
Yazılı, görsel ve elektronik medya Haydi Kızlar Okula! kampanyası için ülke ölçeğinde ve yerel düzeyde harekete geçirilmiş, böylece kamuoyunun duyarlılaştırılması yolunda çok önemli adımlar atılmıştır.
Ünlüler ve toplumca tanınmış kişilerle TV spotları hazırlanmıştır. Bu spotlarda Milli Eğitim Bakanı, Diyanet İşleri Başkanı ve Başbakan bizzat yer almışlardır. Bu da, en üst düzey karar vericilerin kampanya hedeflerine yönelik kararlılıklarının bir göstergesi olmuştur.
Haydi Kızlar Okula! 2003 yılında ilk on ilde başlamış, 2004 ’te yirmi üç, 2005 ’te yirmi ve 2006 yılında yirmi sekiz il eklenerek yurt çapında uygulanmaktadır.
2004 Yılının Strateji ve Yaklaşımları
2004 yılının hedefi, 300,000 kız çocuğunun daha okula kaydolması ve devam etmesidir. UNICEF ve MEB yetkilileri kampanyadaki gelişmeleri sahada izlemeye devam edeceklerdir. Okul ve derslik sayısının artırılması, ilgili tüm kişi ve kuruluşların en önemli görevidir.
Okula gitmeyen kız çocuk sayısının en yüksek olduğu illere özel önem verilecektir. Buna göre öncelikli iller, İstanbul (75.000), Diyarbakır (45.000), Şanlıurfa (40.000) ve Van’dır (40,000).*
Kampanyaya destek veren Başbakan’ın eşi Sn. Emine Erdoğan ikinci evreyi Nisan ayında başlatmıştır.
MEB 2003’ten sonra, 2004-2005 ders yılı için de bütün öğrencilere ücretsiz ders kitabı dağıtmıştır.
İçişleri Bakanı Vali ve Kaymakamlardan kampanyaya özel destek istemiştir.
Haziran ayında, 33 ilin valileri ve milli eğitim müdürleri Ankara’da bir araya gelerek kampanyayı destekleyen bir bildirge yayınlanmış ve kampanyanın başarısı için ellerinden gelen her çabayı göstereceklerine söz vermişlerdir.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan kamuoyuna hitaben yaptığı birçok konuşmada kampanyanın önemini vurgulamıştır.
Halen gönüllülerin, öğretmenlerin ve kampanyanın ön saflarında görev yapanların eğitimi illerde yapılmaktadır. Yeni okul yılının başlamasından hemen önce ev ev dolaşılarak yoğun bir çalışma başlatılmıştır.
Başbakan ve eşi, yeni okul yılının başında Milli Eğitim Bakanı ile birlikte Şanlıurfa’yı ziyaret ederek kız çocukların eğitimi konusuna verdiği desteği bir kez daha gösterecektir.
MEB ve UNICEF temsilcileri kampanya çalışmalarını yerinde gözlemlemek amacıyla Ağustos ayında başlayan Kampanya İl Ziyaretlerine Eylül ayında da devam etmektedirler.
MEB eğitime yatırım yapan özel kişilere ve şirketlere %100 vergi muafiyeti getirmiştir.
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu (SYDTF), çocuklarını okula gönderen yoksul aileler için Şartlı Nakit Transferi sistemi uygulamaktadır. Aileler kız çocukların okula gönderilmesi durumunda %20 daha fazla yardım almaktadır.
UNICEF’in Türkçe ve İngilizce olarak yayınlanan üç aylık bülteni ‘Evet Deyin’ Haydi Kızlar Okula! Kampanyası ile ilgili gelişmeleri düzenli olarak aktarmaktadır. Bültenin iki sayısı bütünüyle kampanyaya ayrılmıştır.
Kaynak Yaratma
Birçok ailenin kız çocuklarını okula göndermedeki isteksizliği ekonomik güçlüklerden kaynaklandığından, maddi yardımlar büyük önem taşımaktadır. Mevcut eğitim kurumlarının iyileştirilmesi ya da yeni okullar yapılması iller için önemli bir mali yük oluşturmaktadır. Özel sektörden gelen doğrudan maddi yardım ya da ayni katkı biçimindeki destekler arasında şunlar yer almaktadır:
Coca-Cola 250,000 dolar değerinde nakit katkısı sağlamıştır.
İbrahim Etem Ulagay ilaç fabrikası yaklaşık 100.000 dolar değerinde eğitim ve iletişim materyali bastırıp dağıtmıştır.
Prof. Dr. İhsan Doğramacı kişisel olarak 125,000 dolarlık yardımda bulunmuştur.
Ülke genelinde yayın yapan ATV kampanya ile ilgili TV spotu geliştirmiş ve yoğun izleme kuşaklarında haberler yayınlamıştır.
UNICEF kampanya desteği olarak ek 420,000 dolar tahsis etmiştir ve özel sektörden finansal destek arayışlarını sürdürecektir. Gama AŞ 300,000 dolar tutarında yeni bir yardım sözü vermiştir ve bu kaynağın prefabrike konutların geçici okullara dönüştürülmesinde kullanılması planlanmaktadır.
Sonraki Adımlar
Toplum seferberliği kapsamında illerde öğretmenlerin, okul danışmanlarının, ebelerin, hemşirelerin, memurların, imamların, muhtarların (toplum önderleri) ve gönüllülerin çalışmaları sürecek, bu kişiler aracılığıyla okula gitmeyen kızlar belirlenecek ve aileleriyle görüşmelere devam edilecektir.
Aileler Şartlı Nakit Transferi biçiminde yapılacak yardımlardan haberdar edilecek; STK’lar, gönüllüler, kamu personeli ve kampanyayı destekleyenler ilgili formların doldurulmasında ailelere yardımcı olacaklardır.
UNICEF, deprem bölgelerinde bulunan prefabrike konutların, derslik açığına kısa dönemli çözüm olarak kullanılmasını desteklemek üzere kaynak arayışlarını sürdüreceklerdir.
Kamuoyunun duyarlılaştırılması için kampanyanın başarılarını anlatan radyo skeçleri ve kısa filmler yayınlanacaktır.
Yine kamuoyunu bilinçlendirmek için medyadan temsilciler saha gezilerine davet edilecek ve güncelleştirilmiş bilgiler düzenli olarak aktarılacaktır.
Yardımlar için belli başlı televizyon kanallarının katkısıyla kaynak yaratma çalışmaları yapılacaktır. * Bu sayılar APK 2003-2004 öğretim yılı sayısal verilerinden alınmış olup ilköğretimde kız ve erkek öğrenci kayıt sayıları arasındaki farktır.
Bu projenin en son güncellemesini pdf formatında indirebilirsiniz. [PDF 403KB]
Eğitimin Toplumsal Cinsiyet Açısından İncelenmesi, Türkiye 2003 bu ülkede kız çocuklarının eğitimini etkileyen değişik unsurları analiz etmektedir. ‘Geleceğe Sahip Çıkmak’ -- bu dökümanın koordinatörlüğünü yapan, Dr Nur Otaran ile söyleşi, üç aylık UNICEF Türkiye bülteni, Evet Deyin, Yaz 2003 sayısında yer almaktadır.
